Środki trwałe w rachunkowości i podatkach

Środki trwałe są nieodłącznym elementem każdej jednostki gospodarczej. W zakresie przepisów bilansowych kwestie środków trwałych zostały uregulowane w ustawie o rachunkowości oraz KSR 11 – Środki trwałe”.

Częściowo wycena środków trwałych będzie również podlegać pod KSR 4 „Utrata wartości”.

Czym jest środek trwały w ujęciu bilansowym?

Środku trwałe zaliczamy do aktywów trwałych. Aby składnik aktywów został uznany za środek trwały musi spełniać następujące warunki:

1. Mieć postać rzeczową (w odróżnieniu od wartości niematerialnych i prawnych), do środków trwałych jednak zaliczamy prawo wieczystego użytkowania gruntu;
2. Okres ekonomicznej użyteczności powinien przekraczać 1 rok, okres ten powinien zostać określony przez kierownika jednostki, od tego okresu również będzie uzależniona stawka amortyzacji środka trwałego;
3. Być kompletny – czyli zawierać wszystkie elementy które pozwalają na wykorzystanie go przez jednostkę gospodarczą;
4. Być zdatny do użytku, co nie oznacza że jednostka musi go użytkować np zapasowe urządzenia;
5. Zostać przeznaczony na potrzeby jednostki.

Jaka definicja środka trwałego znajduje się w przepisach podatkowych?

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych ustalają dla uznania przedmiotu za środek trwały od spełnienia następujących warunków:

1. Środek trwały musi stanowić własność lub współwłasność podatnika;
2. Może zostać nabyty lub wytworzony we własnym zakresie;
3. Musi być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania;
4. Przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok;
5. Musi być przez podatnika wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub oddane w najem, leasing, dzierżawę lub leasing.

Jak widać obie definicje są do siebie zbliżone, ale nie tożsame. W pewnych sytuacjach będziemy mieli wiec do czynienia z innym ujęciem składnika w zakresie przepisów podatkowych i bilansowych.

Jakie są różnice między przepisami bilansowymi a podatkowymi w zakresie środków trwałych?

1. Jeżeli będziemy mieli do czynienia z lokalem przeznaczonym przez jednostkę wyłącznie na wynajem – w zakresie prawa bilansowego będzie dla niej ten lokal stanowił inwestycje, dla przepisów podatkowym – lokal będzie środkiem trwałym;
2. W przypadku leasingu finansowego według przepisów bilansowych, który jednocześnie jest klasyfikowany według prawa podatkowego jako leasing operacyjny, dla celów bilansowych rozpoznamy środek trwały, dla przepisów podatkowych natomiast – nie będzie to skutkowało wprowadzeniem składnika majątku;
3. W zakresie bilansowym dzieła sztuki, eksponaty zaliczane są do inwestycji, natomiast w prawie podatkowym zaliczane są do środków trwałych;
4. Inwentarz żywy jest rozpoznawany na gruncie przepisów bilansowych jako środek trwały, w ujęciu podatkowym nie jest kwalifikowany do tej kategorii.

Oczywiście skutkiem nieprawidłowego ujęcia będzie nie tylko wykazanie bądź niewykazanie odpowiedniej pozycji w bilansie, ale również będzie mieć to wpływ na koszty amortyzacji bilansowej i podatkowej oraz właściwą prezentację kosztów w rachunku zysków i strat.